Türkiye'de Sanayi Arsası Sorunu ve Yatırımların Geleceği

Türkiye’de finansman maliyetleri sanayi yatırımlarının önündeki en büyük engel olmaya devam ediyor. Ancak sanayi arsası sorunu da yatırımların önünü tıkayan önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Sanayi arsası arzındaki yetersizlik ve mevcut arsaların astronomik fiyatları, büyümenin önündeki engellerden biri olarak görülüyor.

Pahalı sanayi arsası fiyatları, iş dünyasını caydıran ve küresel rekabette elini zayıflatan bir unsur haline gelirken, sanayiciler, fabrikalar ve makineler için ellerindeki parayı araziye yatırmak zorunda kalıyor. Bu durum, plansız ve altyapısı olmayan bölgelerde çare arayışına neden oluyor. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ‘sektörel bölgeler’ planları olumlu karşılık bulsa da yeterlilik noktasında soru işaretleri yaratıyor.

Sanayi Arsası Sorunu

Türkiye’nin toplam yüzölçümü içerisinde sanayiye ayrılan pay binde 3-4 seviyesinde. Bu oran, İtalya’da yüzde 2.12, Fransa’da yüzde 1.5, Almanya’da ise yüzde 4.5. Türkiye’de tüm sanayi 300 bin hektar büyüklüğünde olup, bunun yalnızca 100 bin hektarı organize sanayi bölgesi (OSB) alanları içerisinde yer alıyor. Yüzölçümü içerisindeki binde 4’lük sınırlı payına rağmen sanayi, Türkiye’nin gayri safi milli hasılasının (GSMH) yüzde 30’unu tek başına karşılıyor.

Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) kurucu Başkanı Burak Önder, “Bugün sanayicinin para değil arsa desteğine ihtiyacı var” diyerek sanayi arsası sorununu vurguladı. Önder, İstanbul’dan Ergene’ye taşıdığı fabrikasıyla birlikte, sanayi arsalarında artan fiyatlara dikkat çekti. “Bugün Esenyurt-Kıraç’a gidin metrekare fiyatı 250 dolar. Gelişmiş ülkelerde 15-20 dolar” dedi.

Yatırımların Önündeki Engeller

Önder, arsa bulunamadığı için fiyatların yükseldiğini belirtti. “Arsa sorunu bizi kilitleyen bir konu. Bizim, elimize geçen parayı toprağa değil, otomasyona, insan kaynağına, verimliliğe yatırmamız lazım” şeklinde konuştu. Anadolu’da yatırımın önündeki en büyük engelin lojistik olduğunu ifade eden Önder, “Türkiye, karayolunda, hava yolunda çok iyi. Ama deniz yolunda, demir yolunda bunu yakalayamadık” dedi.

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Başkanı İbrahim Burkay, Bursa’nın yalnızca 50 milyon metrekare sanayi alanına sahip olduğunu belirtti. “Yani toplam yüzölçümü içerisinde Bursa’nın sanayiye ayrılan payı binde 8. Bursa’da 17 OSB var diyoruz ancak hepsinin toplam büyüklüğü bugün rekabet içerisinde olduğumuz illerdeki bir OSB’nin büyüklüğüne eşit” dedi. Burkay, sanayi varlığını geliştirmek gerektiğini vurguladı.

KOBİ'lerin Potansiyeli

Burkay, KOBİ’lere yer tahsis edilmesi durumunda cirolarının iki katına çıkabileceğini ifade etti. “Bugün KOBİ’ye yer tahsis edin, bulunduğu mevcut bin metrekare alanı iki katına çıkarın, cirosu 10 milyon TL’den 20 milyon TL’ye çıkar” dedi. KOBİ’lerin daha rekabetçi bir ortama kavuşabilmesi için doğru planlama ile verimli alanların uygun koşullarda sunulması gerektiğini belirtti.

Sanayi arsası fiyatlarındaki astronomik rakamlara dikkat çeken Burkay, “Bursa’da bebe çocuk konfeksiyonu sektörünün merkezi olan Vişne Caddesi’nde her bir üretici büyümek istiyor. Fakat bu bölgedeki metrekare fiyatları bugün Avrupa’nın en meşhur alışveriş caddelerinde bile yok” dedi. Üreticilerin bu kadar para arsaya vermesi gerektiğini vurguladı.

Sanayi İmarlı Arsaların Önemi

Sanayi imarlı arsalar, fabrikalar, depolar, üretim tesisleri gibi sanayi tesislerinin inşasına uygun arsaları ifade ediyor. Bu tür arsalar genellikle şehir merkezlerinin dışında, sanayi bölgelerinde bulunuyor. Sanayi imarlı arsalar, geniş arazi ihtiyaçlarına sahip işletmeler için ideal bir seçenek sunuyor.

Türkiye’de İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli ve Gaziantep gibi şehirler, sanayi imarlı arsa yatırımı için cazip bölgeler arasında yer alıyor. Madeni Yağ ve Petrol Ürünleri Sanayicileri Derneği (MAPESAD) Başkanı Tayfun Koçak, “Düzce’de sanayi arsasının metrekaresi 125 dolar olmuş” diyerek mevcut arsa stokunun sanayicinin yatırım ve büyüme iştahına yetişemediğini belirtti.