Covid aşılarının beyin sağlığına etkileri, vatandaşların kafasını meşgul eden bir konu olarak öne çıkıyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu konuda sıkça sorular alıyor. Aşıların demansa neden olup olmadığına dair bilimsel verilerle açıklamalar yapıyor. Aşıların beyin üzerindeki etkileri, çeşitli mekanizmalar üzerinden inceleniyor.
Aşıların beyin üzerindeki etkilerini anlamak için öncelikle aşıların nasıl çalıştığına bakmak gerekiyor. Aşılar, bağışıklık sistemini virüse karşı eğitmek amacıyla tasarlanmış biyoteknolojik ürünlerdir. Bu ürünler, genellikle mRNA veya adenovirüs vektörleri kullanarak bağışıklık tepkisi oluşturur. Aşıların bu mekanizması, beyin sağlığı üzerinde doğrudan bir etki yaratmaz.
Covid-19’un beyinde uzun süreli inflamasyona neden olabileceği öne sürülse de, aşıların böyle bir etkisi yoktur. Aşılar, vücudu kısa süreli bir bağışıklık yanıtı vermesi için uyarır ve bu yanıtın kalıcı bir etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla, aşıların demansa neden olabileceği iddiaları bilimsel olarak desteklenmemektedir.
Alzheimer hastalığı, beyindeki sinir hücrelerinin ölümüyle ortaya çıkan ilerleyici bir hastalıktır. Beyindeki plak birikimi ve protein düzensizlikleri, bu sürecin temel nedenlerindendir. Aşıların, beta-amiloid plaklarının birikimini tetikleyip tetikleyemeyeceği konusunda yapılan araştırmalar, aşıların bu mekanizmaları etkilemediğini göstermektedir.
Ayrıca, Covid-19 enfeksiyonunun kendisinin, beyinde amiloid benzeri proteinlerin birikimine neden olabileceği öne sürülmektedir. Ancak aşılar, bu tür bir etki yaratmaz. Aşıların yan etkileri genellikle kısa vadelidir ve nadir durumlarda görülen yan etkilerin nörolojik hastalıklarla ilgisi bulunmamaktadır.
Sinir hücreleri, enerji üretimi için mitokondriye bağımlıdır. Mitokondriyal işlev bozukluğu, bunamanın bir diğer potansiyel nedeni olarak kabul edilmektedir. Ancak aşıların etki mekanizması, bağışıklık tepkisi oluşturmakla sınırlıdır. Mitokondriyal hasar, daha çok Covid-19 enfeksiyonu sırasında oluşan yoğun stresle ilişkilidir.
Alzheimer gibi hastalıkların genetik yatkınlıkla ilişkili olduğu bilinmektedir. Özellikle APOE 4 genine sahip bireylerin Alzheimer’a yakalanma riski daha yüksektir. Ancak mRNA aşıları, vücuttaki DNA ile etkileşime girmez ve genetik yatkınlık üzerinde doğrudan bir etkisi bulunmamaktadır.
Aşıların sinir iletimini etkileyen nörotoksik maddeler üretmediği belirtilmektedir. Enfeksiyonun kendisi, sinir iletimini etkileyebilirken, aşılar enfeksiyonu önleyerek bu tür riskleri azaltmaktadır. Covid-19 aşıları, bağışıklık sistemimizi virüse karşı eğitmek için tasarlanmış ürünlerdir ve mevcut bilimsel veriler, aşıların beyin sağlığı üzerinde olumsuz bir etki yaratmadığını göstermektedir.
Sonuç olarak, Covid aşılarının beyin sağlığına etkileri konusunda yapılan bilimsel araştırmalar, aşıların demansa neden olabileceği iddialarını çürütmektedir. Aşılar, bağışıklık sistemini güçlendirirken, beyin sağlığını tehdit eden faktörleri azaltmaktadır.